توضیح رقابت
رقابت (Competition) داشتن هدف مشترک بین یک یا چند سازمان رقابت را بوجود می آورد. هر شرکتی که می خواهد دستاوردی داشته باشد باید ویژگی یا شایستگی منحصر به فرد داشته باشد تا با آن وارد رقابت شود. هر سازمان به میزان توانایی، شایستگی محسوس و قابلیت‌های نامحسوس در حال رقابت است.
با افزایش سرعت تحولات، رقابت در بین سازمان ها قوی تر و پررنگ تر شده است. گسترش تجارت جهانی، تغییرات پویا، تحول درتکنولوژی، فراوانی نیاز های بشر، از جمله دلالیل افزایش رقابت هستند. همچنین افزایش رقبای محلی و بین‌المللی نیز رقابت پر جاذبه تر می کنند. مفهوم رقابت آمیخته با فعالیت‌های سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مختلف است. مطالعات بسیاری در زمینه رقابت و رقابت پذیری انجام شده است. در همین راستا انواع مختلفی از استراتژی‌های رقابتی نیز بسط داده شده است.
تقسیم بندی صنایع
دسته بندی صنایع مختلف با توجه به چند معیار صورت می گیرد:
تعداد فروشندگان و ضریب تفکیک‌پذیری کالای تولیدی
وجود یا عدم وجود موانع ورود به قابلیت تحرک
موانع خروج و قابلیت انقباض
ساختار هزینه
ضریب ادغام پذیری عمودی
ضریب جهانی شدن
در این مقاله در خصوص، ساختار هزینه، ضریب ادغام پذیری عمودی، ضریب جهانی شدن صحبت می کنیم.
ساختار هزینه
ساختار هزینه یعنی در نظر گرفتن همه هزینه ها که در واقع یک رفتار استراتژیک برای شرکت ها می باشد. مثلا تولید کنندگان اسباب بازی هزینه های زیادی صرف توزیع و بازاریابی می کنند. شرکت ها هزینه های سنگین خیلی برایشان مهم است و توجه خاصی به آن ها می‌کنند و در واقع راه حل های بسیاری برای کاهش آن ها در پیش می گیرند.
ساختار هزینه بررسی میکند، که سهم هر کدام از هزینه های مختلف و در کل هزینه کسب و کار چقدر می شود. ساختار هزینه را می توانیم برای بازه ی زمانی مشخص، بررسی محصولات، هزینه های یک صنعت یا فعالیت های اقتصادی دیگه بررسی کنیم. ساختار هزینه ها، همه هزینه هایی که مدل کسب و کار نیاز داره تشریح می کند.
ضریب ادغام پذیری عمودی
ادغام عمودی یا Vertical Integration
شرکت ها با هم ادغام می شوند تا بتوانند کنترل و نظارت بیشتری داشته باشند. آن ها با ادغام، روی قیمت همچنین روی هزینه هایشان می توانند نظارت بهتری داشته باشند.
زمانی که شرکتی کنترل چندین مرحله از تولید را به دست می‌گیرد، به صورت عمودی ادغام می‌شود؛ یعنی اغلب شامل خرید یک شرکت از شرکت دیگر، مانند خرده‌فروش، توزیع‌کننده یا تأمین‌کننده، است که در زنجیره‌ی تأمین همان بازار یا صنعت درگیر است. به طور کلی، شرکت‌هایی که به صورت عمودی ادغام می‌شوند، سعی می‌کنند کنترل مرحله‌ی زنجیره تأمین را به دست آورند که به طور مستقیم قبل یا بعد از جایگاه آن‌ها در فرایند تولید است.
ادغام، فرآیندی است که در آن یک شرکت، شرکت‌ها کالاهای خود را، تحت تصرف خود در می‌آورد تا پس از مرحله تولید، کنترل خود را بر این بخش‌ها افزایش دهد.
شرکت فورد علاوه بر شرکت خودروسازی یک ناوگان کشتی رانی و یک راه‌آهن را خریداری کرده و حتی یک کارخانه لاستیک‌سازی را خریداری کرده تا عرضه تایرهای خود را در آن منطقه تضمین کند.
نمونه هایی از ادغام عمودی را می توان در شرکت‌های نفتی بیان کرد . در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ بسیاری از شرکت‌هایی که پیشتاز اکتشاف نفت بودند، پالایشگاه‌های بخش پایینی و شبکه پخش را ادغام نمودند.
ضریب جهانی شدن
در این حالت همگام با تکنولوژی و پیشرفت های تکنولوژی، شرکت ها می توانند پیشرفت کنند و جلو بروند می توانند برای صرفه جویی های تولید به صورت جهانی عمل و تولید نمایند. توضیحات تکمیلی در خصوص تقسیم بندی صنعت بر اساس تعداد فرشندگان:
بازار انحصار کامل
کلمه انحصاری از Monopoly و monos و polein تشکیل شده است.
بازار انحصار کامل تنها یک شرکت در بازار محصول را به فروش می رساند. در این بازار عدم امکان ورود و خروج بنگاه‌های دیگر به این صنعت، عدم‌وجود کالاهای جانشین با کالای مورد نظر، وجود اطلاعات کامل از حال و آینده قیمت‌ها و هزینه‌های تولید انجام می‌شود. مانند کارخانه های تولید خودرو
هر چه کالای تولیدی انحصارگر جانشین کمتری داشته باشد گفته می‌شود قدرت انحصاری انحصارگر بیشتر است. اگر کالای تولیدی انحصارگر اصلا جانشین نداشته باشد دراین صورت قدرت انحصاری انحصارگر بی‌نهایت است.
الگو پولی یا انحصار چند جانبه
نوعی از ساختار بازار است که در آن تعداد فروشندگان (خریداران) بیش از واحد باشد.
موبایل سازی، بازار تولید محصولات انرژی زا (مانند نفت و گاز)، صنعت مواد غذایی و صنعت هواپیما سازی تنها نمونه‌هایی اندک از بازارهای انحصار چندتایی هستند.
از آنجایی که در بازار انحصار چندتایی رفتار هر یک از بنگاه‌ها بر دیگری تأثیرگذار است، در نتیجه روش‌های رسیدن به قیمت و مقدار تعادلی معادل حداکثر سود، با توجه به تعداد فروشندگان، نوع بازار، مطالعات انجام شده و بسیاری عوامل دیگر متغیر است.
رقابت کامل
بازار رقابت کامل بازاری است که تعداد زیادی تولیدکننده و مصرف‌کننده بر سر یک کالای مشابه و خاص به رقابت می کنند. در این نوع بازار سهم هر تولیدکننده از تولید آن کالای خاص اندک است. در نتیجه هیچ تولیدکننده‌ای نمی‌تواند با استفاده از کم و زیاد کردن تولیدش روی قیمت بازار تأثیر بگذارد. قیمت کالا در بازار رقابتی به صورت یک داده‌است. اگر تولیدکننده‌ای کالای خود را با قیمتی بالاتر از از قیمت بازار ارائه کند، خریداری نخواهد داشت و اگر با قیمتی پایین‌تر ارائه کند، تمام کالایش به سرعت فروش خواهد رفت. در هیچ‌کدام از این دو مورد سایر فروشندگان واکنشی نشان نخواهند داد.
در ادامه مطالب با ما همراه باشید.
یکی از جنبه های مهم تحلیل صنعت بررسی ساختار رقابتی آن است و یکی از مدل های رایج برای این کار مدل پنج نیروی رقابتی است که توسط پروفسور مایکل پورتر استاد دانشگاه هاروارد ارائه شده است و تمرکز این مدل بر پنج عامل تعیین کننده شدت رقابت در یک صنعت است.
